İslam Geleneğinden Folklorik Hikayeler

İslam Korkusuna Hikayeler Aracılığıyla Mukabele: Halk Masalları

Halk masallarının  tüm dünyada nesilden nesile ulaşan zamansız hikayeleri vardır. Sözel hikaye anlatıcılığına vesile olduğu için halk masalları kolayca hatırlanacak ve anlatılacak şekilde kaleme alınır - böylece hikaye saatleri için biçilmez kaftandırlar.  Eğlendirici ve çekici olmanın yanı sıra halk masalları ana inançları aktarmakta, kültürel değerleri yinelemekte ve ortak geçmişi paylaşmakta eşsiz bir değere sahiptir.

Bir çok halk masalı bilhassa sûfi ve derviş geleneğinden türemiş olanlar bir çok Müslüman ülke genelinde bilinmektedir. İp Eğiren Fatıma ve Çadır ve Zevzek Tavuk hikayeleri Ortadoğu'dan Çin'e değişik formalarda da olsa bilinir.
Halk masalları aynı zamanda cesaret, beceriklilik ve güven fikirlerini çocuklara (ve yetişkinlere) davranış modeli olması için hikayelerin içerisine örer . Hikayenin bir parçası olan zorlayıcı durumlarla karakterlerin iyi ya da kötü bir karar alması gerekir. Bu çocuklarımıza davranışımızın nasıl iyi yahut kötü sonuçlarının olduğunu gösterir.
Buyurun bizim İslam geleneklerinden gelen; kişiye muhakkak diğer kültürlerin değerleri, inançları, tarihleri ve gelenekleri hakkında bir anlayış kazandıracağı hayali dünyalara yelken açtıran ve sıklıkla kendi dünyalarıyla benzerlikler kuran, en sevdiğimiz hikayelerimizi okuyun.

İSLAM GELENEĞİNDEN MASALLAR

Bilge Şakacı: İslam Dünyasından Fabllar: Daha önce belirttiğimiz gibi, masallar toplum kanunlarının vitrinidir. Bu kitap maceraları ve talihsizlikleri İslam dünyasını eğlendiren efsane karakter Nasreddin Hocaya güzel bir giriştir. Acayip, sevimli ve saygısız olan Nasreddin gözlerinde her daim bir ışıltı,  tutarsızlıklarında bir bilgelik kırıntısı ve elbisesinin kolunda bir miktar sürpriz barındırır . (İleri düzeyde resimli kitap, 5+yaş için uygundur.)

Akıllı Çocuk ve Korkunç, Tehlikeli Hayvan:  Neşeli renkler içerisinde ve üzerlerine 'tehlikeli bir hayvan' sinmiş köylüleri bulmak için civardaki bir köyü ziyarete giden genç bir çocuk hakkında ince espriler ile canlı bir çizim ve çok eğlenceli bir masal anlatımı. Çocuk onların korkularını giderir ve onları zekice çözümlere yönlendirir. Bilmediklerimizden korku hakkında neşeli bir masal. Bu masal İdris Şah'ın bir çok sözlü Sufi hikayelerden sadece biri. (Resimli kitap, 3+yaş için uygundur.)

Arap Geceleri: Orta Doğu ve Güney Asya'nın yaygın hayal ve folklor koleksiyonu  1001 Gece'den sekiz hikayenin sürükleyici tercümesi. Yazar sahneyi Şehrazat'ın hikayesi ve onun Kral Şehriyar'ı masalları ile büyüleme kabiliyeti ile başlayarak kurar. Aleattin'in daha tanıdık hikayeleri ve"Pırlanta Halhal" ve "Konuşan Kuş ve Şarkı Söyleyen Ağaç" gibi daha az tanıdıklar ile devam eder. İleri dönem ilkokul ile ortaokul seviyesinde olan çocuklara uygun.

Emir Hamza'nın Kaçırılması: Hamzaname veya Hamza Hikayesi destanın muhteşem çizimleri ile görevlendirilen Moğol imparatoru Ekber'in en sevdiklerindendi. Bu macera hikayeleri gözü pek prensesler, ejderhalar ve uçan cin(demon)lerden bahsederdi ve hikayeler tüm İslam dünyasında şöhret bulmuştu. Emir Hamza'nın Kaçırılması asıllarından mülhem karmaşık Moğol minyatür çizimleriyle  yeniden anlatılmış böyle bir hikayedir. Moğol sanatı üzerine etkileşimi ile şahane bir kurgu okuması.

Ali Baba ve Kırk Haramiler: Meşhur "Açıl susam, açıl!" deyişinin arkasındaki hikaye. İşte Ali Babanın ormana yolculuğunun onu  bir maceraya ve gizli hazine mağarasının servetine sürüklemesi ve kırk haramiyi atlatması. Harika bir kurgu dünyası, ilk anlatıldığından asırlar sonra bugün bile dikkat çekici bir değer.

İp Eğiren Fatma ve Çadır: İdris Şah'ın çocuklar için sûfi hikayelerinden bir başka güzel çizimli eseri. Bu hikaye Marakeş'den Mısır'a, Türkiye ve Fatma'nın hayatının tüm talihsizliklerinin anlamını bulduğu Çin'e okyanuslar boyu yolculuk eder. Bu hikaye İdris Şah'ın bir çok sözlü sûfi hikayesinin bir bölümüdür.

Ekber ve Birbal: Ekber, Hindistan'ın en büyük yöneticilerinden biri olarak anılan III. Moğol imparatorudur. Onun saltanat devri kültürel ve ilmi tekamül ve dinler arası müsamaha devriydi. Hindu halkının benzeşme ve bütünleşmesi üzerine çalışıyordu, birçok Hindu danışman edindi, dinler arası evliliği ve kutlamaları teşvik etti, Müslüman olmayanlar üzerine vergileri feshetti. Birbal Ekber'in sarayındaki bu bakanlardan biriydi ve dokuz danışmanının bulunduğu divanının üyesiydi.

Keskin zekası ve ince espri anlayışıyla ile meşhurdu.  Ekber ve Birbal'in bu hikayeleri küçükler ve büyükler arasında aynı şekilde meşhurdur ve Güney Asya folklörün vazgeçilmez bir kısmını oluşturur. Bu hikayelerin büyükler için ve küçükler için ayrı basımları mevcuttur.

İsimsiz Çocuk: 

Bu büyüleyici masal bir bilgenin ebeveynine ona isim koymamalarını tavsiye ettiği bir çocuk hakkındadır. "İsimsiz" ismi için yanıp tutuşur ve  rüyasını bir arkadaşının ismiyle değiştirmek ister. Merak uyandırıcı bir sihirli masal  hayal dünyanızı kesinlikle canlandıracak. Bu masal İdris Şah'ın sözlü sûfi masallarından biridir.

Kaynak: Folktales From Islamic Traditions
Tercüme: Saliha Kızılkaya